Porównujemy złącza Camlock ze złączami do betonu.

Jednym z najczęściej popełnianych przez użytkowników błędów, przy zamawianiu złączy przemysłowych, jest błędne określenie typu złączy, zwłaszcza, gdy zasady ich działania i wygląd są podobne. Najczęściej do pomyłek dochodzi gdy klient musi wymienić i zidentyfikować posiadane złącza i sam nie jest pewien, jaki typ złącza posiada.

Prawdą jest, iż na pierwszy rzut oka, zwłaszcza dla osoby, która nie ma do czynienia z wieloma rodzajami złączy na co dzień, określenie typu posiadanego złącza jest trudne. Bardzo często spotykamy się z przypadkami, gdy nasi klienci z pełnym przekonaniem zamawiają złącza Camlock, których nie są w stanie spiąć z posiadanymi przez siebie elementami instalacji, co zazwyczaj kończy się reklamacją i wymianą asortymentu. W przypadku, gdy wymiana następuje pod presją czasu i jest konieczna w celu utrzymania produkcji, czy też terminowego wykonania usługi, prosta pomyłka może spowodować straty wynikające z przestoju.

Parametry techniczne i obszary aplikacji złączy Camlock (nazywane również szybkozłączami Kamlok, Kamlock)

Złącza te wywodzą się, z opracowanej specjalnie dla potrzeb amerykańskich sił zbrojnych normy MIL-C-27487, która określała materiały, metody wykonania odlewów, wymiary i szczegółowe parametry techniczne złączy przemysłowych. z czasem norma ta została zastąpiona nowym standardem federalnym USA, A-A-59326. Jednakże, mimo tej zmiany, złącza Camlock nadal są produkowane zgodnie z wymiarami i tolerancjami określonymi w oryginalnej specyfikacji MIL-C-27487.

W Europie funkcjonują odpowiedniki amerykańskiego pierwowzoru, normy EN 14420-7 i DIN 2828. Złącza Kamlock zgodne z normą EN 14420-7 są kompatybilne z tymi zgodnymi z MIL-C-27487. Różnica między tymi standardami polega głównie na uszczelnieniu gwintu lub konstrukcji króćców do węża, pod zastosowanie odpowiednich obejm. Produkty wyprodukowane według DIN 2828 są wymienne z tymi wyprodukowanymi według oryginalnej specyfikacji MIL-C-27487, ale różnią się pod względem konstrukcji króćca węża, gwintu, numeru części czy nazewnictwa kolejnych figur.

Tabela z oznaczeniami kamlok'ów według podanych norm:

Zdjęcia	Typ	Oznaczenie według DIN 2828	Oznaczenie według DIN EN 14 420-7
	Część żeńska z króćcem do węża	C	CC
	Część żeńska z gwintem wewnętrznym	D	DF
	Część żeńska z gwintem zewnętrznym	B	BF
	Część żeńska korek	DC	DC
	Część męska z króćcem na wąż	E	EC
	Część męska z gwintem wewnętrznym	A	AF
	Część męska z gwintem zewnętrznym	F	FF
	Część męska korek	DP	DP

Złącza tego typu to system złączy asymetrycznych, na który składają się części męskie zwane wtykami, które osadzane są w gnieździe złącza, czyli części żeńskiej. Gniazda złączy wyposażone są w specjalnie wyprofilowane dźwignie krzywkowe, potocznie też nazywane „heblami”. Zamknięcie złącza następuję przez przekręcenie dźwigni, aby zablokować wtyk w gnieździe i docisnąć go do uszczelki znajdującej się na dnie gniazda. W ten sposób dociągnięte czoło wtyku, opiera się na uszczelce, co zapewnia szczelność złącza.

Fot. Charakterystyczny kształt dźwigni krzywkowe do złączy Kamlok, zwanych również "heblami"

Złącza Camlock są popularne ze względu na ich prostą konstrukcję i łatwość obsługi, a także ze względu na ich wszechstronność. Znajdują zastosowanie w różnych gałęziach gospodarki, a zwłaszcza w przemyśle paliwowym i chemicznym. Są wykonywane z różnych materiałów, w tym aluminium, mosiądzu, stali nierdzewnej, a także polipropylenu wzmacnianego włóknem szklanym, co pozwala na ich stosowanie w różnych środowiskach i z różnymi medium chemicznym, ale zazwyczaj .

Złączy tych nie powinno się stosować do transportu gazów, powietrza i w aplikacjach pneumatycznych. Powodem jest niebezpieczeństwo samoczynnego rozpięcia się złączy podczas pracy pod ciśnieniem, co stwarza zagrożenie dla operatorów, sprzętu oraz narażenie na utratę transportowanych substancji.

Przy stosowaniu tych złączy bardzo istotnym parametrem, który wyznacza obszary zastosowania, jest odporność na ciśnienie przesyłanych za ich pomocą cieczy. W zależności od rozmiaru, (im większy rozmiar tym niższa odporność na ciśnienie) najwyższe ciśnienie pracy to 16 bar.

Należy również wspomnieć, iż kompatybilne z tym systemem, są złącza popularnie zwane „Safelok”. Od zwykłych Kamlocków odróżniają się one budową dźwigni krzywkowych (hebli), które posiadają możliwość blokady zapięcia, dzięki czemu zmniejszone jest ryzyko samoczynnego rozpięcia się złączy podczas pracy pod ciśnieniem.

Fot. Przykładowe gniazdo złącza typu "Safelock", z gładkim króćcem do węży pod obejmę skorupową, które wyposażone jest w dźwignie krzywkową z dodatkowym zabezpieczeniem przed samoczynnym rozpięciem.

Kolejną modyfikacją tych złączy, opartych o amerykański system MIL-C-27487, są złącza odporne na ciśnienie nawet 60 bar, przeznaczone do obsługi armatek do naśnieżania stoków narciarskich, które dostarcza niemiecki producent LUDECKE pod nazwą „SNOW MASTER”. Złącza te charakteryzują się wzmocnionymi dźwigniami krzywkowymi, wraz z zastosowaniem wyjątkowo mocnych bolców, na których są osadzone, oraz specjalnym zapięciem, przeciwdziałającym samoczynnemu rozpinaniu się złączy podczas pracy.

Fot. Złącza Snow Master dedykowane do obsługi armatek śnieżnych

Parametry techniczne i obszary aplikacji złączy do tynkowania (do betonu)

Złącza tego typu, są asymetryczne, gdzie wtyki i gniazda (części męskie i żeńskie) są zapinane za pomocą dwóch zapięć (tzw. hebli), blokad krzywkowych. Gniazda tych złączy są wyposażone w dźwignie krzywkowe o specyficznym profilu. Proces zamykania złącza następuje po przekręceniu dźwigni, co pozwala na zablokowanie wtyku wewnątrz gniazda oraz jego dociśnięcie do uszczelki umieszczonej u podstawy gniazda. Dzięki temu, przednia część wtyku jest mocno przyciśnięta do uszczelki, co gwarantuje hermetyczność połączenia.

Fot. Przekrój zamkniętego złącza do tynkowania ukazujący blokowanie na profilu (rowku) wtyku, dźwigni krzywkowych.

Złącza do betonu, występują w dwóch systemach, różniących się profilem wtyku. Odległość która decyduje, o zastosowaniu odpowiedniego systemu, zaznaczona jest na powyższej ilustracji. Systemy te różnią się odległością pomiędzy czołem wtyku, a najniższym punktem rowka we wtyku. W jednym systemie odległość ta wynosi 22 milimetry, a w drugim 23,5 milimetra. Pomyłka pomiędzy tymi dwoma rodzajami złączy do betonu, a co za tym idzie, próba spięcia ze sobą złączy, może spowodować uszkodzenie wtyku, lub wadliwym zamknięciem połączenia, które nie będzie gwarantowało właściwej jego pracy, gdyż dźwignia nie będzie prawidłowo dociągać czoła wtyku do znajdującej się wewnątrz uszczelki.

Fot. Porównanie profilu wtyków złączy do betonu.

Bardzo charakterystyczną cechą tych złączy, jest wykonanie z żeliwa charakteryzującego się doskonałą wytrzymałością, co zapewnia złączom możliwość pracy z ciśnieniem 50 bar. Wersje wykonane z innego materiału, zapewniają mniejszą odporność na ciśnie, dla przykładu, wykonane z aluminium złącza do przesyłu gipsu mogą pracować z obciążeniem 40 bar.

Porównanie złączy

Fot. Wizualne porównanie złączy do tynkowania (u góry) ze złączami Kamlok (u dołu zdjęcia)

To co jest wspólne dla obydwu rodzajów złączy, to ich zasada działania, a co za tym idzie, może się wydawać, że wyglądają identycznie. Dla celów porównawczych, specjalnie dobrano zbliżone rozmiarowo wersje obydwu ich typów. Opisy zasady działania podane powyżej, są niemal identyczne, przez co zarówno ilość części składowych, czy wygląd gniazd i wtyków może mylić, zwłaszcza gdy musimy dobrać złącze do wymiany, ze złączem którego nie posiadamy fizycznie i musimy dopasować je do fotografii produktowej dostępnej na stronie.  

Fot. Wizualne porównanie spiętych złączy do tynkowania (po lewej) ze złączami Kamlok (po prawej) dla oceny masywności

Pierwszą różnicą rzucają się w oczy w przypadku tych złączy jest ich masywność. Złącza kamlok przeznaczone są do pracy pod ciśnieniem 16 bar, a złącza do tynkowania mogą pracować z ciśnieniem 50 bar, w związku z czym gniazda złączy do tynkowania, będą bardziej masywne, gdyż muszą wykazywać się większą odpornością.

Kolejną różnicą, będzie materiał wykonania. Złącza Kamlok wykonywane są, z aluminium, stali szlachetnej, mosiądzu lub tworzywa sztucznego, natomiast złącza do tynkowania zazwyczaj są wykonane z ocynkowanego żeliwa, z wyjątkiem złącza do gipsu (tynków), którego część żeńska wykonana jest z aluminium.

Podstawowa różnicę stanowi przeznaczenie. Złącza Kamlock przeznaczone są do przesyłania cieczy, natomiast złącza do tynków, służą do transportu zapraw murarskich, betonu, tynków, gipsów i innych budowlanych materiałów gotowych, zazwyczaj ze specjalistycznych budowlanych maszyn, takich jak popularnie używane maszyny do natrysku betonu typu "SSB", zwane potocznie "torkretnice", lub "kret". Należy jednak pamiętać że producenci tych maszyn, mogą stosować różne inne typy złączy, ale nie kamloki.

Jeżeli nadal nie mamy pewności, który typ przyłączy posiadają nasze urządzenia, potrzebne nam będzie wsparcie się odczytem wybitych na złączu numerów.

Fot. Przykład numerów wybitych na żeliwnym złączu do betonu, określający odporność na ciśnienie PN 50 bar - typ X25

Fot. Przykład numerów wybitych na złączu Kamlok, określający jego typ na C-125, materiał stal szlachetna

Kolejnym sposobem identyfikacji, są różnice w wymiarach, zwłaszcza profili wtyku.

Fot. Porównanie długości profilów wtyku, wyżej złącze kamlok E-125, który jest krótszy od złącza do betonu, X25.

W tym porównaniu wizualnym, potwierdzają się dane odczytane z tabel poszczególnych produktów. Odległość pomiędzy czołem, a najgłębszym punktem rowka, w przypadku złącza do betonu X25 wynosi 22mm, złącze E-125 ma tą odległość dużo mniejszą, 17,5 mm. Złącza do betonu tą odległość mają stałą, w zależności od systemu 22 lub 23,5 mm, w złączach kamlok ta odległość jest zmienna. 

Fot. Porównanie szerokości profilów, po lewej złącze Kamlok E-125 (45,5 mm), który jest szerszy od wtyku złącza do betonu X25 (41 mm)  

Porównując szerokość wtyku, również możemy dokonać identyfikacji złącza, zwłaszcza gdy mamy do czynienia z wtykami, które mają zatarte numery identyfikacyjne, i nie da się ich odczytać. Ale nawet gdy te pomiary, nie określą nam jednoznacznie rodzaju złącza, pozostaje jeszcze waga złącza, oraz identyfikacja materiału. Wyżej określiliśmy, że złącza do betonu zazwyczaj (poza jednym odstępstwem) są wykonane z żeliwa zazwyczaj ocynkowanego, natomiast kamloków z żeliwa się nie wykonuje. Oznacza to, że złącza które w pomiarze mają bardzo zbliżone wymiary, będą się różnić wagą, którą można również odczytać z tabel zamieszczanych w opisach produktów. Warto również pamiętać, jak odróżniać od siebie poszczególne materiały, gdyż żeliwo ma taką właściwość, że przyciąga magnes, a aluminium, czy mosiądz nie.

Tutaj warto wspomnieć, jakie skutki może mieć omyłkowe dobranie złych wtyków i gniazd, z różnych systemów. Jeżeli źle dobierzemy złącza, zazwyczaj nie uda nam się ze sobą spiąć wtyków z gniazdami. Wtedy problemem będzie tylko czas potrzebny na złożenie i zrealizowanie reklamacji. Jeżeli uda nam się jednak wcisnąć, zazwyczaj za mały wtyk złącza do betonu do gniazda kamlok, to najprawdopodobniej uszkodzimy nieodwracalnie gniazdo lub wtyk, co poskutkuje koniecznością zakupu nowych. Nawet jeżeli, będzie nam się wydawało, że złącza z tych dwóch systemów, w danym rozmiarze do siebie pasują, może okazać się, że w zamkniętym złączu nie widzimy, że czoło wtyku nie jest dociśnięte do uszczelki na dnie gniazda, co spowoduje wyciek podczas próby transportu przewodem i uszkodzeniem nie tylko złączy ale i całego przewodu, a być może nawet innych urządzeń. W najgorszym przypadku, mniej wytrzymały element z systemu kamlok, rozpadnie się pod wpływem ciśnienia, stwarzając poważne zagrożenie dla życia i zdrowia operatora.

W przypadku, gdy mamy wątpliwości jaki system złączy będzie pasować do posiadanych elementów, które są już zamontowane przez producenta na urządzeniu, warto skontaktować się z producentem, lub autoryzowanym dystrybutorem urządzenia, który musi nam podać parametry techniczne dotyczące przyłączy. Pomocą także służą nasi doradcy techniczni, którzy pomogą zidentyfikować system, dzięki doświadczeniu i znajomości różnic pomiędzy poszczególnymi elementami.